مراقبت های زایمان، وضع حمل و پس از زایمان
زایمان یک پروسه طبیعی است. در این جا به شما خواهیم گفت که در طول سه مرحله زایمان و تولد نوزاد چه انتظاراتی داشته باشید. به علاوه به شما خواهیم گفت که برای این که راحت تر باشید چه کارهایی می توانید انجام دهید.
زایمان هر زنی منحصر به فرد است و حتی از یک بارداری به بارداری دیگر متفاوت است. گاهی زایمان طی چندین ساعت به پایان می رسد. در سایر موارد، زایمان مدت زیادی طول می کشد و تحمل جسمی و احساسی زیادی می طلبد. تا زمانی که زایمان رخ ندهد نمی دانید که چگونه پیش خواهد رفت. اما به هر حال با یاد گرفتن ترتیب معمول اتفاقات می توانید برای زایمان آماده شوید.
مرحله اول: درد اولیه و درد فعال
مرحله اول زایمان زمانی اتفاق می افتد که شروع به احساس انقباضات مکرر می کنید که باعث باز شدن (اتساع)، نرم، کوتاه و نازک شدن دهانه رحم می شوند. این امر به نوزاد این امکان را می دهد که به سمت مجرای تولد حرکت کند. از بین سه مرحله زایمان، اولین مرحله طولانی ترین مرحله محسوب می شود. مرحله اول، خود به دو فاز تقسیم می شود— درد اولیه (فاز نهفته) و درد فعال.
درد اولیه:
در طول مرحله درد اولیه، دهانه رحم متسع و نازک می شود. وقتی دهانه رحم باز شود ممکن است متوجه خروج ترشحات شفاف، صورتی یا نسبتا خونی از واژن شوید. این ترشحات همان پلاگ مخاطی هستند که ورودی دهانه رحم را در طول بارداری مسدود کرده بودند.
چه مدتی طول می کشد:
مرحله درد اولیه غیر قابل پیش بینی است. برای اولین زایمان، میانگین طول آن از چند ساعت تا چند روز متفاوت است. و اغلب برای زایمان های بعدی کوتاه تر است.
چه کاری می توانید انجام دهید:
برای بسیاری از زنان مرحله درد اولیه خیلی اذیت کننده نیست. سعی کنید آرام و ریلکس باشید.
برای این که در طول این مرحله راحت باشید، این کارها را امتحان کنید:
· به پیاده روی بروید.
· دوش بگیرید یا حمام کنید.
· به یک موسیقی آرامش بخش گوش دهید.
· تکنیک های نفس کشیدن یا ریلکسیشن که در کلاس های زایمان به شما یاد داده شده را امتحان کنید.
· پوزیشن تان را تغییر دهید.
پزشک به شما می گوید که چه زمانی به بیمارستان یا کلینیک مراجعه کنید. اگه کیسه آب پاره شد یا خونریزی واژینال قابل توجهی را تجربه کردید فورا با پزشک تان تماس بگیرید.
درد فعال:
الان زمان آن رسیده که زایمان اصلی آغاز شود. در طول مرحله درد فعال، دهانه رحم از 6 سانتی متر تا 10 سانتی متر متسع می شود. انقباضات شما قوی تر و منظم تر می شوند و به هم نزدیک تر می شوند. ممکن است احساس گرفتگی عضلات پاها و حالت تهوع را تجربه کنید. اگر کیسه آب تا این مرحله پاره نشده باشد متوجه پاره شدن آن می شوید و افزایش فشار در کمر را تجربه می کنید. اگر هنوز به بیمارستان نرفته اید، الان وقت این است که خودتان را به بیمارستان برسانید.
اگر با پیش رفتن زایمان، هیجان اولیه تان کاهش یافت و دردتان تشدید شد تعجب نکنید. اگر خواستید می توانید درخواست داروی مسکن یا بیحسی داشته باشید. تیم پزشکی همراه شماست تا بهترین موارد را برای شما و فرزندتان فراهم کند. به یاد بسپارید که شما تنها کسی هستید که می توانید برای نیاز به مسکن تصمیم بگیرید.
چه مدتی طول می کشد:
مرحله درد فعال اغلب بین 4 تا 8 ساعت یا بیشتر طول می کشد. به طور میانگین، دهانه رحم در هر ساعت حدود 1 سانتی متر متسع می شود.
چه کاری می توانید انجام دهید:
از حمایت های تیم پزشکی و ماما استفاده کنید. تکنیک های ریلکسیشن و تنفس را امتحان کنید تا با درد تشدید شونده مقابله کنید. از هر آن چه در کلاس های قبل از زایمان یاد گرفته اید استفاده کنید یا توصیه های تیم پزشکی را عملی کنید.
این راه ها را امتحان کنید تا در طول مرحله درد فعال احساس راحت تری داشته باشید:
· پوزیشن تان را تغییر دهید.
· از توپ بارداری استفاده کنید.
· یک دوش یا حمام آب گرم بگیرید.
· پیاده روی کنید، زمانی که انقباضات رخ داد پیاده روی را متوقف کنید و نفس عمیق بکشید.
· بین انقباضات از ماساژ آرام استفاده کنید.
اگر قرار است سزارین شوید، وجود مواد غذایی در معده می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود. اگر پزشک تشخیص دهد که باید سزارین شوید، ممکن است مصرف میزان کمی از مایعات رقیق (همچون آب، آبمیوه و بستنی یخی) را به جای مصرف میزان زیادی از مواد غذایی جامد پیشنهاد دهد.
آخرین مرحله درد فعال (که اغلب آن را با نام مرحله انتقال یا گذار می شناسند) می تواند خیلی شدید و دردناک باشد. انقباضات می توانند نزدیک به هم رخ دهند و 60 تا 90 ثانیه طول بکشند. ممکن است در قسمت پایین کمر و رکتوم احساس فشار کنید. اگر نیاز به زور زدن داشتید با پزشک مشورت کنید.
اگر نیاز به زور زدن داشتید اما دهانه رحم هنوز به طور کامل متسع نشده باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد که دست بردارید. زور زدن زود هنگام می تواند شما را خسته کند و باعث ورم دهانه رحم شود که این امر می تواند وضع حمل را به تاخیر بیندازد. حین انقباضات نفس عمیق بکشید. مرحله گذار معمولا بین 15 تا 60 دقیقه طول می کشد.
مرحله دوم: تولد نوزاد
در حین مرحله دوم زایمان، فرزندتان به دنیا خواهد آمد.
چه مدتی طول می کشد:
به دنیا آوردن نوزاد می تواند چند دقیقه تا چند ساعت یا بیشتر طول بکشد. این مرحله برای کسانی که برای اولین بار زایمان می کنند یا اپیدورال داشته اند می تواند بیشتر طول بکشد.
چه کاری می توانید انجام دهید:
پزشک از شما می خواهد که انقباضات را تحمل کنید و به شما می گوید که چه زمانی زور بزنید. یا ممکن است از شما بخواهد که هر زمان که نیاز به زور زدن داشتید زور بزنید.
تحمل کنید و روی زور زدن در مواقع نیاز تمرکز کنید. اگر ممکن است پوزیشن های مختلفی را امتحان کنید تا زمانی که پوزیشنی را پیدا کنید که مناسب تر است. می توانید در وضعیت چمباتمه زده، نشسته و حتی در حالت زانو زده زور بزنید.
در بعضی موارد ممکن است پزشک از شما بخواهد که به آرامی زور بزنید یا اصلا زور نزنید. آرام زور زدن به بافت واژن مهلت کشیده شدن را می دهد و مانع از پاره شدن می شود. برای باانگیزه ماندن ممکن است از شما بخواهند که سر کودک را بین پاهایتان احساس کنید یا آن را در آینه ببینید.
وقتی سر نوزاد بیرون آمد، بقیه بدن او هم به آرامی به دنبال آن بیرون می آید. راه های تنفسی نوزاد در صورت لزوم باید تمیز شوند. پزشک یا ماما بند ناف را می برد.
فورسپس و واکیوم ( زایمان با دستگاه)
برخی مواقع ممکن است دردهای زایمانی به خوبی پیشرفت کند ولی در انتها خروج جنین با کمی اشکال مواجه شود و یا از این لحاظ مشکلی نباشد منتها به علت زجر جنین و یا حالت اضطراری دیگری خروج سریع جنین اجباری باشد. در این حالت ممکن است پزشکتان تشخیص دهد که استفاده از فورسپس و یا واکیوم بهتر از اجرای سزارین باشد و البته در بسیاری از موارد هم همینطور است و عوارض آنها کمتر سزارین می باشد، البته تنها هنگامی که شرایط استفاده از این وسایل وجود داشته باشد که این تشخیص را باید به عهده پزشکتان بگذارید. یک فاکتور مهم در هنگام به کار بردن هر دو وسیله این است که باید شرایط اجرای سزارین اورژانس مهیا باشد چرا که ممکن است از این وسایل نتیجه به دست نیاید و بیمار فوراً باید تحت عمل سزارین قرار گیرد. احتمال عدم موفقیت با واکیوم بیشتر از فورسپس می باشد و ایجاد ضربه به پوست سر جنین بیشتر است. مسأله ای که حائز اهمیت است این است که اگر به پزشکتان اعتماد دارید، مطمئن باشید او فقط در جایی که لازم و ضروری است از فورسپس و یا واکیوم استفاده می کند و همیشه سلامت شما و نوزادتان را نسبت به همه چیز ارجح می داند.
مرحله سوم: در آوردن جفت
بعد از به دنیا آمدن فرزندتان، احساس راحتی و رهایی زیادی خواهید داشت. ممکن است فرزندتان را در بازوهایتان یا روی شکم تان نگه دارید. قدر این لحظات را بدانید. اما هنوز هم اتفاقات دیگری باید بیفتند. در طی مرحله سوم زایمان، باید جفت را بیرون بیاورند.
چه مدتی طول می کشد:
بیرون آوردن جفت بین 5 تا 30 دقیقه طول می کشد، اما این پروسه می تواند تا یک ساعت هم طول بکشد.
چه کاری می توانید انجام دهید:
آرام باشید! از این لحظه به بعد تمرکزتان روی فرزندتان است. ممکن است فراموش کنید که چه اتفاقاتی در اطراف تان در حال رخ دادن هستند. اگر خواستید می توانید شیردهی به فرزندتان را آغاز کنید.
ممکن است انقباضات خفیفی داشته باشید. این انقباضات می توانند نزدیک به هم باشند و نسبت به سایر انقباضات درد کمتری دارند. از شما خواسته می شود که یک بار دیگر زور بزنید تا جفت خارج شود. ممکن است قبل یا بعد از خروج جفت به شما دارو داده شود تا انقباضات رحم تقویت شوند و خونریزی کاهش پیدا کند.
پزشک جفت را معاینه می کند تا اطمینان حاصل کند که سالم است. هر چیز اضافه دیگری باید از رحم خارج شود تا مانع از خونریزی و عفونت شود. اگر خواستید می توانید از پزشک بخواهید که جفت را به شما نشان دهد.
بعد از در آوردن جفت، انقباضات رحم ادامه پیدا می کنند تا رحم به اندازه عادی خود برگردد.
یکی از اعضای تیم پزشکی شکم تان را ماساژ می دهد تا اطمینان حاصل کند که رحم محکم و سفت است. پزشک همچنین تعیین می کند که آیا به بخیه یا ترمیم پارگی های ناحیه واژن نیازی هست یا نه. اگر بیحسی دریافت نکرده اید، پزشک از بیحسی موضعی در محل بخیه استفاده می کند.
بعد از آن چه کار کنید؟
از این زمان خاص در کنار فرزندتان لذت ببرید. حالا دیگر درد و تلاش تمام شده است و می توانید از معجزه تولد لذت ببرید.
منبع: mayoclinic.org